هم‌رفیقِ ایرانی، فقط خودتی، جناب تورم

روزنامه همشهری: در این روزها که مشکلات معیشتی مردم کاملاً حس می‌شود، از روزهایی که جهش بزرگ تورم و مشکلات اقتصادی را تجربه می‌کنند بخوانید.

علیرضا احمدی: ۱۳۷۴ یکی از سخت‌ترین سال‌های اقتصاد ایران در دهه ۷۰ شمسی بود. سالی تورم جهش داشت و قیمت دلار نیز همپای نرخ تورم، مسیر رکوردشکنی را طی می‌کرد و این موضوع آرامش روانی جامعه را برهم زده و بزرگ‌های معیشتی مردم، به اصلی‌ترین موضوع کشور تبدیل شد. تورمی که اقتصاد کشور و مردم درحال لمس آن بودند تا آن زمان وجود نداشت و پس از آن نیز نشد.

کاهش قیمت نفت و عدم‌توازن در درآمد و هزینه‌های ارزی کشور، افزایش قیمت‌ها در بازار مایحتاج عمومی مردم سربه‌فلک بکشند و برخی از کالاها مانند سیب‌زمینی، تأثیر روانی ویژه‌ای بر افکار عمومی برجا بگذارند که این موضوع با اعتراض‌های مردمی در برخی از نقاط باشد. مانند اسلامشهر در استان تهران همراه بود که در صبح پانزدهمین روز فروردین و به‌دنبال گران‌شدن کرایه مینی‌بوس‌ها، کلید خورد.

اقتصاد کشور در دومین سال از دولت دوم شرایط سازندگی ویژه‌ای داشت؛ از یک‌سو تورم داخلی و از سوی دیگر فشارها و تحریم‌های آمریکا را برای ایران پیچیده‌تر می‌کرد. در چنین شرایطی برنامه «پنج‌ساله توسعه کشور» همسال ارزیابی‌ها با موفقیت نسبی به پایان رسید و سال ۱۳۷۴ اولین سال اجرای برنامه «پنج‌ساله دوم توسعه کشور» بود که از نظر ساختار و ماهیت برای آزاد اقتصادی و خصوصی‌سازی تکیه‌ها و نرخ رشد اقتصادی به‌عنوان بود. اصلی‌ترین هدف، ۱/۵ درصد پیش‌بینی شده بود.

همچنین در سال ۱۳۷۴ فعالیت‌های وزارت نفت برای جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی روی صنایع نفت و گاز ایران با استفاده از مدل‌های «بیع‌متقابل» وارد مرحله ایجاد شد. این در شرایطی بود که فشارهای آمریکا در این حوزه را بیشتر می‌شد. روز گذشته به ابتدای سال 1374، 24 اسفند 1373/ 15 مارس 1395، بیل کلینتون، رئیس جمهور وقت آمریکا، دستور اجرای 12957 را صادر و به توسعه منابع نفتی ایران را ممنوع کرد تا به این شماره شرکت‌های آمریکایی از چند مخالف یا مشارکت کنند. در قراردادهای صنعت نفت و گاز ایران منع می شوند.

این دستور انسان واقعی و حقوقی آمریکایی یا حقوقی است که تحت مدیریت افراد آمریکایی هستند، باید در قرارداد یا ارائه ضمانت نامه به عشق ثالث در قراردادهایی که شامل «نظارت یا مدیریت توسعه منابع نفتی ایران» و «تامین مالی توسعه میادین نفتی ایران» باشد. منع میکرد. با وجود این هدف لغو قرارداد شرکت آمریکایی کونوکو با ایران، اما در اواسط سال ۱۳۷۴ توسعه میادین «A» و «E» سیری به ارزش ۲/۱ میلیارد دلار با شرکت توتال فرانسه منعقد شد که اولین پروژه صنعت نفت و … گاز کشور به روش بیعمتقابل می‌شد.

تصویب لایحه ملی نامه حمل‌ونقل بین‌المللی جاده‌ای بین دولت‌های ایران و ارمنستان در اردیبهشت‌ماه، گشایش میدان مرکزی میوه و تره‌بار تهران در مراسمی با حضور هاشمی‌رفسنجانی در اردیبهشت‌ماه، شرکت دولتی پست‌بانک در شهریورماه، تصمیم‌نامه همکاری بازرگانی – اقتصادی بین دولت ایران و دولت قزاقستان در مردادماه. امضای قراردادهای ۱۲ توافق در زمینه همکاری‌های دوجانبه میان ایران و موزامبیک در مردادماه، درخواست هیأت دولت با ساخت آزادراه تهران- شمال در مردادماه، توسعه روابط سیاسی- اقتصادی ایران و ویتنام در جریان سفر هاشمی‌رفسنجانی به این کشور در طرح مهرماه و صدور دستور تهیه است. «محو فقر از کشور» ازسوی رئیس‌جمهور درجریان با سازمان برنامه و بودجه در بهمن‌ماه دیدار کرد، از مهم‌ترین اخبار اقتصادی سال ۱۳۷۴ بود.

علی عمادی: همانطور که گفتیم، تورم افسارگسیخته ابتدای دهه ۷۰ در سال ۷۴ به اوج رسید و با نرخ ۴۹.۱ درصد رکوردشکنی کرد. این تورم، ولی رونق بورس را در پی داشت و شاخص کل سهام با ۱۲۳.۱ درصد افزایش به ۱۵۴۹.۴ رسید. قیمت متوسط ​​دلار در بازار غیررسمی با 53.2 درصد افزایش بیش از 404 تومان می‌شود. این‌بار، اما بازار طلا و سکه از بازارهای دیگر جاماند و سکه تمام‌بهار آزادی فقط با ۴۵.۵ درصد افزایش، به‌طور متوسط ​​حدود ۴۴ هزار و ۱۷۰ تومان قیمت داشت. نرخ بنزین نیز در این سال دوبرابر شد و از لیتری 5 تومان به 10 تومان رسید.

مسکن در آن سال در کشور نسبت به سال قبل 34 درصد افزایش قیمت یافت. هرمترمربع واحد مسکونی در کشور، به‌طور متوسط ​​۳۵ هزار و ۸۰۰ تومان ارزش داشت. پس از تهران، شیراز با ۳۳ درصد، صاحب گران‌ترین متوسط ​​قیمت آپارتمان با رقمی معادل ۴۵ هزار و ۱۰۰ تومان برای هر مترمربع بود. ارزان‌ترین قیمت متوسط ​​هم برای اراک رقم خورد که هر مترمربع واحد مسکونی ۲۳ هزار و ۶۰۰ تومان قیمت داشت.

قیمت متوسط ​​آپارتمان در سال 4 نسبت به سال قبل از خود در همه شهرهای منتخب افزایش یافت، اما در زنجان پس از تهران با بیشترین رشد مواجه شد. در زنجان آپارتمان هرمترمربع با بیش از 55 درصد افزایش معادل 29 هزار و 800 تومان قیمت داشت، اما در تهران قیمت متوسط، 61 درصد افزایش نشان می‌داد.

قیمت متوسط ​​یک مترمربع واحد مسکونی آپارتمانی در تهران ۹۵ هزار و ۸۰۰ تومان بود. متوسط ​​متوسط ​​در منطقه یک ۱۸۳ هزار و ۳۰۰ تومان و کمترین در منطقه ۱۸ بالغ بر ۵۰ هزار و ۲۰۰ تومان قیمت داشت. قیمت متوسط ​​در همه مناطق در این سال افزایش نشان می‌داد. منطقه 5 با بیش از 83 درصد، منطقه 4 با 74 درصد، منطقه 8 با 73 درصد منطقه 11 با 72 درصد از بیشترین رشد را شامل می شود. منطقه ۱۷ با ۳۶ درصد و منطقه ۱۲ با ۴۲ درصد کمترین رشد قیمت را بین مناطق ۲۰‌گانه تهران کسب کردند.

اجاره‌بهای یک مترمربع واحد مسکونی در تهران با ۳۲ درصد افزایش به ۳۹۲ تومان رسید. یعنی در آن سال برای یک واحد صد متری، به‌طور متوسط ​​ماهانه ۳۹ هزار و ۲۴۰ تومان در ماه (بدون ودیعه) پرداخت می‌شود. بیشترین اجاره‌بها با ۳۲ درصد افزایش نسبت به سال قبل مربوط به منطقه ۳ با مترمربعی ۶۵۲ تومان بود و کمترین، منطقه ۱۸ با هر مترمربع ۲۵۸ تومان بود که ۱۶ درصد نسبت به سال ۷۳ داشت. اجاره‌های متوسط ​​در آن سال در منطقه ۷ با ۴۷ درصد افزایش، ۵۶۷ تومان و منطقه یک با ۴۲ درصد رشد، ۵۵۱ تومان برای هرمترمربع بود.

در سال ۷۴ حقوق‌ها ۳۷ درصد افزایش یافت و حداقل دستمزد بالغ بر ۱۶ هزار تومان بود. متوسط ​​هزینه در این سال برای هر ماه ۹۰ و ۸۸۱ تومان بود، هزار‌که خانوار ایرانی به‌طور متوسط ​​در هر ماه ۶۹ هزار و ۴۴۴ تومان درآمد داشت و از میان درآمد و هزینه خانوار به بیش از ۳۱ درصد رسید.

غذاهای خوراکی و آشامیدنی خانوار در این سال نزدیک به ۴۴ درصد افزایش یافته است. گوشت گوسفندی در سال ۷۴ با رشد ۵۸ درصدی نسبت به سال قبل از آ، به ۹۶۴ تومان برای هرکیلوگرم رسید. این افزایش قیمت باعث افزایش مصرف سالانه گوشت در خانوار ایرانی شد. علاوه بر این، رشد قیمت‌ها باعث کاهش مصرف برنج، ماست، شکر و انواع سیگار ایرانی و خارجی می‌شود. در مقایسه با سال ۷۳، بیشترین افزایش هزینه خانوار با ۵۱ درصد مربوط به پوشاک و کفش بود.